Με την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργούνται κενά τα οποία οι Ρώσοι τεχνηέντως επιδιώκουν να εκμεταλλευθούν προς όφελός τους. Για τον λόγο αυτό η Ε.Ε. έχει δομήσει ισχυρά μέτρα για τις προ ενταξιακές χώρες, όπως είναι η Σερβία, η Αλβανία, το Κόσοβο, το Μαυροβούνιο και η ΠΓΔΜ. Ιδιαίτερα για την περίπτωση της ΠΓΔΜ η Ρωσία έχει διασαφηνίσει πως είναι αντίθετη με την προσχώρηση της χώρας στο ΝΑΤΟ, όπως και με την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων γενικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το αποτέλεσμα του «αποτυχημένου δημοψηφίσματος» στα Σκόπια, όπως το χαρακτήρισε η Μόσχα, αποτελεί μια νίκη της τελευταίας απέναντι στη Δύση. Δημιουργούνται επομένως οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής, προς όφελος της ρωσικής επέκτασης.
Πριν από τέσσερα χρόνια, το 2014, έκδηλα η Ρωσία υποχρέωσε την Ουκρανία να αποστραφεί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι το οποίο επέφερε την έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια, με αποτέλεσμα την προσάρτηση της Κριμαίας από τους Ρώσους χρησιμοποιώντας στρατιωτική βία. Σήμερα η Ουκρανία δηλώνει φιλοευρωπαϊκή χώρα ενώ παράλληλα επιζητεί την εκκλησιαστική της χειραφέτηση από την Μόσχα.
Η Ρωσία έχει επικεντρωθεί στα Δυτικά Βαλκάνια και παρά τις όποιες δηλώσεις της περί φιλίας και αλληλεγγύης προς αυτά παρατηρείται η απουσία του οικονομικού παράγοντα. Το εμπόριο με την εν λόγω περιοχή έχει μειωθεί σημαντικά. Το 2016 το εμπόριο με την Σερβία (σύμμαχο της Ρωσίας) κυμαινόταν σε ποσοστό του 6,7%, ενώ το εμπόριο της Σερβίας με την Ε.Ε. την ίδια περίοδο άγγιζε το 64,4%. Μέσα από το ενεργειακό παιχνίδι η Ρωσία προσπαθεί να διεισδύσει στα Βαλκάνια με τον αγωγό Turkish Stream, ενώ τα σχέδια υλοποίησης του αγωγού South Stream κατέρρευσαν το 2014. Το γεγονός πως χώρες των δυτικών Βαλκανίων ενδέχεται να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και να ενισχυθεί η αμερικανική κυριαρχία αποτελεί τον βασικό παράγοντα διαμόρφωσης της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής.
Ανέκαθεν τα Βαλκάνια λόγω της στρατηγικής τους θέσης αποτελούσαν το μήλον της έριδος ανάμεσα στη Δύση και την Ρωσία. Σίγουρα το αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί από την αποφασιστικότητα των δρώντων αλλά και από την προτεραιότητα που θα δοθεί σε πάγια άλυτα ζητήματα των Βαλκανίων.
* Γεωργία Χριστίνα Τσαούση: Απόφοιτη του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στο Τμήμα Ευρωπαϊκών Σπουδών στην Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση και Διακυβέρνηση. Αρθρογράφος και αναλύτρια με ενδιαφέροντα στη Διπλωματία, την Πολιτική και τα Διεθνή Θέματα.
ΠΗΓΕΣ
• http://www.kathimerini.gr/958559/article/epikairothta/kosmos/ta-valkania-h-ee-kai-to-paixnidi-ths-rwsias
• http://www.kathimerini.gr/988513/opinion/epikairothta/politikh/ti-epidiwkei-h-rwsia-sthn-pgdm
• https://www.foreignaffairs.com/reviews/capsule-review/2004-05-01/soft-power-means-success-world-politics
• https://www.theguardian.com/politics/2018/jan/10/western-balkans-backsliding-on-democracy-says-lords-committee
• https://www.geopolitica.ru/en/article/russias-geopolitical-interests-balkans
• http://www.foreignaffairs.gr/articles/71106/edward-p-joseph-kai-sinisa-vukovic/to-stoixima-toy-mayroboynioy-sto-nato
• http://bankingnews.gr/index.php?id=298172
• http://www.capital.gr/carnegieeurope-eu/3252493/oi-taktikes-tis-rosias-sta-dutika-balkania