ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ
1. Το σκάφος αυτό (όπως και το αντίστοιχο BARBAROS HAYREDDIN PASA, που αυτή την στιγμή εκτελεί ανάλογο ερευνητικό πρόγραμμα δυτικά της Αμμοχώστου, παράνομα και εντός της Κυπριακής ΑΟΖ), είναι σκάφη που ΔΕΝ κάνουν γεωτρήσεις.
2. Φέρει εξειδικευμένο εξοπλισμό, που αποτελείται από τρία βασικά συστατικά :
a. Μία ισχυρή ηχητική πηγή (σύστημα αεριοπυροβόλων - airgun)
b. Ειδικά καλώδια (διαμέτρου συνήθως 10 εκατ.) στα οποία υπάρχουν ανα τακτά διαστήματά υδρόφωνα και πυξίδες, συνήθως βυθισμένα όλα μέσα σε ειδικό πυκνόρευστο υγρό.
c. Ένα ισχυρό σύστημα προσδιορισμού θέσεων (GPS), όχι μόνο για τον προσδιορισμό της θέσης του σκάφους, αλλά και κάθε σημείου των καλωδίων, της ηχητικής πηγής και άλλων χαρακτηριστικών σημείων του σκάφους κλπ. και μάλιστα ανά τακτά χρονικά διαστήματα (βλ. παρατήρηση 2 στο τέλος).
3. Για την λειτουργία του, απλώνονται προοδευτικά αυτά τα καλώδια μέσα στην θάλασσα και με ειδικά πτερύγια βυθίζονται συνήθως σε ένα βάθος 10 περίπου μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Πριν από αυτά και κοντά στην πρύμνη του σκάφους, έχει ποντιστεί το σύστημα της ηχητικής πηγής, που αποτελείται από ένα σύστημα σωλήνων που εκτονώνουν αέρα (airguns) (συνήθως 650-1000 κυβικές ίντσες). Μετά από μια διαδικασία απλώματος, που μπορεί να διαρκέσει από 24-48 ώρες, αρχίζει η πορεία του σκάφους πάνω σε προκαθορισμένες διαδρομές (προφίλ) που προσδιορίζονται από την γεωλογική έρευνα. Κάθε 11 συνήθως δευτερόλεπτα, γίνεται μια εκτόνωση (έκρηξη) από τα αεριοπυροβόλα. Ο ηχητικός αυτός παλμός διαδίδεται μέσα στην θάλασσα( v=~1500 μετ./δλ.) και κάτω από τον πυθμένα (v= ~2500 μ/δλ) σε ένα βάθος συνήθως 4-6 χιλιόμετρα μέσα στην γη, ανάλογα με το μέγεθος του βάθους που έχει προγραμματισθεί και του επιδιωκόμενου στόχου της έρευνας. Το κύμα αυτό ανακλάται στις διαχωριστικές επιφάνειες των γεωλογικών στρωμάτων και επιστρέφει προς τα επάνω όπου συλλαμβάνεται από τα γεώφωνα που βρίσκονται στα απλωμένα καλώδια ( Acquisition).
Η επεξεργασία αυτών των σημάτων (processing), δημιουργεί μια ηχητική ακτινογραφία του εσωτερικού της γης και ανάλογα της ερμηνείας των επιστημονικών αυτών δεδομένων (Interpretation) που θα ακολουθήσει, μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για πιθανές πετρελαιοπιθανές περιοχές.
Άρα βάσει των παραπάνω καταλήγουμε ότι αυτά τα σκάφη δεν κάνουν γεωτρήσεις και χρησιμοποιούνται για να πάρουν μια ακτινογραφία της γής που επεξεργαζομένη μπορεί να προσδιορίσει θέσεις πιθανών κοιτασμάτων.
ΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ”ORUC REIS”
Η Τουρκία στις 21/72020 εξέδωσε την NAVTEX 977/20 (Σχήμα 1) υπο τα στοιχεία 1,2,…7,8- έκτασης εμβαδού περίπου ~ 17.500 χλμ2), που προσεγμένα δόμησε να έχει τα εξής χαρακτηριστικά :
1. Ένα μεγάλο μέρος της ( ~ 13.700 χλμ2- χρώμα γαλάζιο ) βρίσκεται εντός της εν δυνάμει Ελληνικής ΑΟΖ (διότι δεν έχει οριοθετηθεί), ένα μικρότερο μέρος (~ 2.400 χλμ2- χρώμα κίτρινο) βρίσκεται εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, ( του τμήματος εκείνου που οριοθετήθηκε μονομερώς με Τουρκία και Ελλάδα από την Κύπρο μεταγενέστερα και είναι εκτός της αρχικής περιοχής που έχουν οριοθετηθεί οικόπεδα, τα οποία έχουν παραχωρηθεί ήδη από την Κυπριακή Δημοκρατία σε μεγάλες πετρελαϊκές Εταιρίες) και ένα μέρος (~ 1.300 χλμ2- χρώμα μπλε) στην Τουρκική ΑΟΖ (εν δυνάμει βάσει μέσης γραμμής).
2. Το Νότιο όριο αυτής (5,6,7,8) είναι προσεκτικά δομημένο ώστε να ταυτίζεται περίπου με το προτεινόμενο από την Τουρκία στην Αίγυπτο κοινό όριο, αγνοώντας την ύπαρξη της Κύπρου.
3. Τμήμα του Ανατολικού ορίου (4,5), θίγει την κρίσιμη περιοχή Δυτικά του οικοπέδου 4 (μικρό τρίγωνο δυτικά, εμβαδού ~ 200 χλμ2- χρώμα άσπρο), που η Ελλάδα και η Κύπρος απέφυγαν να οριοθετήσουν.
Μέσα σε αυτή την εξαγγελθείσα περιοχή της NAVTEX, άρχισε να κινείται το “ORUC REIS”, εισερχόμενο από την Βορειοανατολική πλευρά της, ερχόμενο από το λιμάνι της Αττάλειας όπου βρισκόταν προσωρινά ελλιμενισμένο.
Άρχισε να κινείται Νοτιοδυτικά και σχεδόν παράλληλα προς την Βορειοδυτική πλευρά της NAVTEX (τμήμα 1,2) (Σχήμα 1 -κόκκινη γραμμή). Με αυτή η κίνηση όπως και, με την αντίστροφή της (Νοτιοδυτικά προς Βορειοανατολικά), είναι φανερό ότι θα εισέρχεται και θα εξέρχεται διαδοχικά ( κάθε φορά που θα περνά την γραμμή που αποτελεί ένα όριο της εν δυνάμει Ελληνικής ΑΟΖ) αντιστοίχως από την Ελληνική ΑΟΖ στην Τουρκική ΑΟΖ. Προχωρώντας την εκτέλεση αυτών των προφίλ ( μέσου μήκος ~ 260 χλμ.), κάποια στιγμή θα αρχίσει αντί να εισέρχεται και να εξέρχεται της Τουρκικής ΑΟΖ, θα εισέρχεται και θα εξέρχεται της Ελληνικής και της Κυπριακής ΑΟΖ και μετά τέλος προς τα νότια, μόνον εντός της ελληνικής ΑΟΖ όπως φαίνεται στο σχήμα 1.
Γίνεται αντιληπτό, ότι αυτή η διαδικασία θα συνεχίζεται με την διαδρομή τέτοιων προφίλ, για να καλυφθεί η πιο πάνω περιοχή, εκτός της περιοχής που βρίσκεται κοντά στο οικόπεδο 4, όπου το σκάφος θα αναγκαστεί να αλλάξει προσανατολισμό των διατρεχομένων προφίλ, για να καλύψει την πιο πάνω περιοχή.
Βάσει των δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων, το πρόγραμμα αυτό θα συνεχιστεί μέχρι τις 23 Αυγούστου, όπου αναμένεται να ληφθούν επιστημονικά δεδομένα από γραμμές που θα εκτελεσθούν (ερευνητέα προφίλ) μήκους 1750 χιλιομέτρων περίπου (Δήλωση Υπουργού Ενέργειας της Τουρκίας Φατίχ Ντονμέζ στις 13/8/2020).
Παρατηρήσεις:
1. Είναι πράγματι πιθανόν, ο θόρυβος από παραπλέουσες ηχητικές πηγές, να δημιουργήσει προβλήματα στην απόληψη του ανακλώμενου σήματος και κατά συνέπεια στην απώλεια της πληροφορίας που αυτό μεταφέρει. Είναι άγνωστο αν υπάρχει ειδικό λογισμικό σήμερα, που μπορεί να αφαιρέσει αυτήν την παρεμβολή και να αφήσει το πραγματικό σήμα ανεπηρέαστο.
2. Ένας έλεγχος για του ότι γίνεται σεισμική έρευνα από τρίτους, είναι η δυνατότητα ανίχνευσης από παραπλέοντα σκάφη, της συστηματικής έκρηξης που κάνουν τα πυροβόλα (airguns) επι 24ώρου βάσης.
3. Η ταχύτητα κίνησης του σκάφους και απόληψης δεδομένων (ταχύτητα εργασίας) είναι συνήθως 3-5 μίλια ανά ώρα (ΜΑΩ), γεγονός που παρατηρείται στην προκειμένη περίπτωση.
4. Αν και η πλεύση του σκάφους στην επιφάνεια της θάλασσας είναι «νόμιμη» , δεδομένου ότι ελλείψει οριοθέτησης ΑΟΖ θεωρούνται διεθνή ύδατα, εν τούτοις η έρευνα του υπεδάφους με την πιο πάνω μέθοδο, που εισχωρεί κάτω από τον πυθμένα, μπορεί να θεωρηθεί ότι παραβιάζει την υφαλοκρηπίδα ενός Κράτους, που αν και δεν έχει οριοθετηθεί, υπάρχει ab initio και ipso facto (εφόσον βέβαια είναι στα όρια που προσδιορίζει η Ελλάδα βάσει της μεθοδολογίας της μέσης γραμμής).
Αθήνα 13/8/2020
Λεόντιος Πορτοκαλάκης, Τοπογράφος Μηχ.- M.Sc, Μέλος ΕΛΙΣΜΕ
Σημείωση: 1. Ορισμένες τεχνικές παραδοχές και προσεγγίσεις, καθώς και η υπάρχουσα διαφορετική γεωδαιτική υποδομή που χρησιμοποιήθηκε στην εργασία, ίσως να διαφοροποιεί κατά ένα μικρό ποσοστό τα τελικά ακριβή τεχνικά στοιχεία. Θεωρήθηκε όμως ότι στην παρούσα περίπτωση έχει μεγαλύτερη σημασία να γίνει αντιληπτό το είδος και η θέση της έρευνας, καθώς και οι συνέπειες της κίνησης του ORUC REIS.
2. Σχετικές πληροφορίες για τα γεωφυσικά σκάφη σεισμικών ερευνών για ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, υπάρχουν πάρα πολλές στο διαδίκτυο, που εύκολα μπορεί κάποιος να προσεγγίσει και να αποκτήσει καλύτερη εικόνα.
